Zarzokimi -1

 Chapter - 1

Ziaktu : Maengi Ralte

Vawt ti taka khur bauh bauh chungin ka pu thutna bul tapchhakah ka va thu khawr ve hlana, thuk bul maia ketli ung tak inhung chu ka puin a lakanga, thingpui sen tak tha em em mai hi no bengnei var, rawngkhawk then nuai tawhah a thli chhuaka. "Chemte, I duh ve em? " tih pah hian min en a. "A duh ang, ani te zawng naupang te si ketli te zawk ang mai alawm. Ketli a kuai buk reng ringawt mai, thau pawh a thau theih chai loh hi" ka piin a lo ti zung zung. A ni lah taka, thingpui sen hang ka duh em em maia. Englaipawhin kan tapchhak sirah hian Thingpui dahna ketli kan hung renga. In duh tan thlit sual a awm thei lo. Fu her thin kan nih avangin kurtai nghei lai kan nei mang mang lo bawk nen, ka ha a muat nasa em em a. Ka ha na fo thin mah se ka ei loh phah ngai chuang reng reng lo. 

"Khawi maw thusawn deuh teh, ngah nge i rawn thawh ve mai le? Engmah tithei hlei lo chu mut reng mai tur che lah ni. Sikul lah in kal tawh dawn pawh ni suh, vawt i ti thei nasa mai si, eirawngbawl i tibuai thin em mai" ka piin min ti a. Antam tlak tur, a hnah pawh awm mang lo leh kuang sei pui pui a tum tel pah nawk nawk a. A tel hmasak apiang bel lian leh ung tak a chhuanah chuan a thlak nghal zel bawk. 

Kan inbul chiaha awm ka thiannu, Zotei'n min rawn koh takah chuan ka thingpui intur pawh inzo loin hmanhmawh phelengin ka tlanchhuaka, tui chawina tur bel kengin a lo ding al a, rang taka inchhunga tlan lut lehin baltin te ka la a, puanhlap inbang pawtthla zuiin ka tlanchhuak leh ta dar dar. 

Ka pi leh pu leh ka u nen tukthuan kan ei a. Ka nu leh ka pa erawh zing atangin dawrah an awm a, chaw kan ei kham veleh ka u nen ka nu te chaw tur kengin dawr lamah kan kal nghala. Nilengin ka nu te bulah tangkaina nei lem lo takin hun kan hmang ve leh dawn a ni. 

Ka hming chu Zarzokimi a ni a, kum 10 ka tling lek lek tawh,Dec ni 31 a ka pian avangin fiam ka hlawh thei em em mai. "I nu kha ip hlek se chuan January ni 1ah i piang mai tur ania" min ti fo thin. Kan chhungkaw chanchin ka sawi hmain kan khaw chanchin tlangpui ka sawi phawt ang. 

Kan khua hi Thingtlang khaw lian ve pawl tak niin Aizawl leh Lunglei inkar kawngpuiin a tan tlang khua kan ni a. Khawpui chu tluk hauh lo mah ila Thingtlang khuaah chuan a kang pawl tak kan ni. Kan khua hian High School pawh kan nei thlapa, middle school pawh pahnih lai kan nei bawk. Sub-centre changtlung tak mai a awm bawk avang leh zirna pawh High School thleng a awm avangin kan khaw chhehvel khua atangin kan khua hi zirna duh leh mamawh dang lam nan an rawn pankhawm ve nasa em em a. Kohhran hrang hrang awmin Presbyterian an lian ber a, Biak-in 6 lai a awm nghe nghe. 

Kan chhungkua hi ka pi leh pu bakah ka nu leh pa leh ka u nen pa 6 kan ni a. Ka pa nau mipa hi kan khaw High School zirtirtu niin an indang tawha, ka ni te pahnih pawhin pasal an nei ve ve tawh. Ka pu hi kuthnathawktu hlawhtling ve tak mai niin ka pa erawh hi chuan zirna lam aiin sumdawnna a tuipui zawka. Ka pian hma lawk atangin kan khuaa eichawp dawr lian ber pawl hi a din tana, tunah chuan kan huan zau tak te pawh hlawhfa nen ka pu in a enkawl a ni ber. Kan khawsak te ziaawm vein harsa lo mah ila mitin deuhthaw kan khawsak phung a inang deuh put veka. Tuichawi atanga thingphurh thlengin keini chhungkua pawhin kan ti ve vek tho a. Tunlai anga tui leitur a la awm lo va, PHE lam atangin tui kan dawng thin a, mimal connection erawh tuman neih nachang kan la hre lem lo aniang. Nei kan awm pawh ka hre lo. Kan inbulah tui point a awm a, tui an rawn pek dawn ni chuan thui tak takin tin an tlar put thin a. An rawn pek veleh a indawtin fel takin kan dawha,tui semna hmunah hian nu nasa leh nasa lo a hriat theih viau niin ka piin a sawi thin. 

Kan khua hi khaw lian pangngai tak leh veng pawh pa 6 lai awm a ni a. Vengtin hian in 100 chu kan chuang theuh awm e. Keini hi Chhimlam ber venga awm kan ni a, kan dawr erawh hi chu kan khuaa veng lunlai takah a awm a. Ka pa hi bungraw la-in a zin reng renga, ka nu zawk hian a nghak tama, ka pa a zin loh lai chuan huan lamah te a feh ve thin a, kan khuaah chuan Khawsak nuam pawl tak kan ni ve chungin ka pu hian sum ren a tul zia a sawi nasain ba neih a duh loh thu pawh a sawi ngun em em mai. Hmanlai mi tak niin sum khawl duh chi leh Inchhung bungrua pawh a changkang leh tha tih lam a rilruah a awm vak lo. Gas te, tv te, motor chenin mi neih deuh sup sup hnuah kan nei ve chauh zela. A leina turah buai vak lo mah ila ka pi leh pu ten neih tul an tih loh chuan neih ngaihna a awm lo. Ka pain dawrah sum thawkchhuak tha ve viau mah se ka pu thu loin engmah a ti ngam lo va. Thawmhnaw thlengin a nei tha pawl kan ni ngai lo va, mahse tu te mah-in an neih that viau pawh ka hre bik chuang lo. Ka thian kawmngeih ber Zotei te pawh hi a pa primary school zirtirtu a ni a, an unau 7 lai an lo ni ve bawk nen, an khawsak a nuam em em hran bik chuang pawhin ka hre lo. Awh em em kan nei lova, kan awmdan apiang a nuam a, kan khua bak khawvel dang a awm ve tih pawh kan ngaihtuah naah a awm ngai lo. Khawsak nuam deuh leh nuam lo deuh pawh kan inang tlang thum veka. Kan khua hi khaw taima tak kan ni bawka, tlangval hnathawk lova leng mai mai hmuh tur pawh an awm ngai lo. 

"Pi, vawkchaw zawn kan ngai em? Zotei'n vawkchaw a zawng dawna, ka kal ve duh" tiin ka pi ka zawta. " Zingah i pu-in Japan hlo a zut vek tawh, tun ang thalah lehnghal engmah zut tur i hmu ve lo vang. I zawn loh pawhin kan zawng ngah le lu lutuk, ni a sat vei nen, awm mai mai rawh" Vawkchaw chan pahin a ti a. "Kan hmu awm e, ka kal ve dawn ania aw.. Changbawk kawngah a tam mai an ti, ka em min laksak rawh" ka ti ve tlat. Phun mawlh mawlh chungin min laksak ve mai bawka. Ka nu leh pa an buai em thin avangin pi leh pu kutah kan awm tama, ngaih lah kan ngai em em bawk. 

Zotei nen paikawng phurin kan inzui chhuak ve ta hnang hnanga, pawnfen par, a tlang zawm arh teuh leh T-shirt sen dal a haa. Kei erawh chu tho-ha ka huat em avangin ka nuin englai pawhin kekawrtlawn min hak tir reng thin. Titi liam pahin khawchhung atanga hla lo takah Japan hlo kan zut a, vawilehkhatah thawm ring em em mai a rawn ri ta thut mai. Phawk em em in kan inen a, van lama thawm ring tak ri dur dur mai chu enge anih hmuh tumin van lam kan en leh a. Thlawhna hniam taka lo thlawk kan han hmu chiah mai chu hlau lutukin kan em ve ve phur rengin kan inpawm a, kan tap dun ta chiam maia. Thlawhna thawm a reh fel hnuah tap chungin hmanhmawh em emin in lam panin la tap reng chungin kan tlan haw ta a. In ka thlen hnuah pawh ka la tap bang hleithei lo. 

Zan a lo ni a, Zan dang ang bawkin field tlangah kan chhuak khawm leh dal dala, Roenga'n kan inburchhe vawmna tur a thing ri rawk rawka, hmeichhe hoin chhun lama kan thlawhna hmuh chung chang kan sawia. "A-nu ten Sailam veng biakin kawtah a tum an tia, sipai pawh an tam mai an ti" U Ringi'n a ti a. Ani hi keini aia upa deuh fe niin kan rualpui hmeichhe tam zawkin Boss en a kan en a ni.

"A thla te chu a lian lutuk a, a thlawhchhuah leh dawn khan Pu Ranga te tuizem pawh a thlain a vaw chhe vek an tia" a ti leh phei chu kan "eee" dial maia. Kan hmuh hnaih zia kan sawi zui laih laiha, Zotei nen pawh kan han sawi tak tak chu a hnuai kan khawih phak tep a, sipai pakhatin min rawn bye bye lawp lawp tawh. Mahse, inkuah chunga kan tah vak vak thu kan sawi tel duh bik hauh lo. 

Hmeichhia leh mipa a hrangin kan tanga, mipa ho hian an vawmhlat theih bakah an biru hla ngam zawk a, hmeichhia hi a zawngtu zawkah kan tan laklawh chuan kan ban thlengin kan zawng kan zawng tawh mai zela. Kum inrual tlang, mipa leh hmeichhia hi tihian kan Inkawm khawm zantin a, school chawlh a lo ni tawh bawk nen, Thlasik boruak, vawt vin tak pawh hrehawm ti lo leh vawt ti mang lo hian kan thlan haw hluam mai thina. Kan nun dan hi nuam kan tiin midang kan mamawh bik reng reng lo. 

"Enteh, Zari.. Ka nu Ropuii te an inthen an tia, Pu Mangluaia leh u Thathangi an tlan dun an ti asin" Tiin Zotei'n min hrilh a, " An tlan dun maw? Engatinge an tlan dun kher a? Vai camp thleng em ni an tlan a? " ka ti he haw a. A min tih hmel taka tlak karh chungin a chalsam a kilh tha a," Chutiang tlan dun ka ti lo. An tlanbo daih an tia, a-nu ten nizanah an sawi a. An innei dawn an tia " a nu hriat hlaua tawngzawi sa sa in a ti a. Mak ka lo ti nasa maia. Pu Mangluaia te chu kan kawm ve fo thin Rinawma pa a ni a,Palian leh dam duam mai niin nu Ropuii erawh hi chu Rinawma pian hnu lawkah khawsikpui a vei avangin a hmui a sawi a, a ke a bai bawka. Nu fel leh taima tak a ni ve bawka. Chutianga nupui nei lai reng leh kan veng nula fel tak innei leh daih tur lai chu ka hre thiam vak lo. 

"Nu Ropuii'n a phal em ni a? Chutianga inneih an tum daih a? " ka ti a, ka tuthlawh kenin kawlbahra ka cho zui mial mial. "I a thei e, a phal vang ni loin an inngaizawng alawm. Nu Ropuii te chu a tap an ti vek. Enteh, Rinawma te an khawngaihthlak e tiraw.. Pa an nei lo daih dawn ania. U Thathangi pawh hi a sual ka ti" a ti leh siam siama. Zotei hi kei aiin kum 1 in a u zawka, rualpui zingah a pawh a lian lo pawl leh fing fel fak mai a ni a, kei erawh rualpui zinga lian fal nalh, a leh ngaihtuahna hmang tam lo em em mai chi ka ni lawia. Ka ngo vak loh laiin Zotei erawh ngo fai vang mai chi a ni bawka. Kan inkawmngeihin miin min bum mai mai tur lakah te hian min chhan nasa thei ngang mai. 

"Awiiiii, hemi te pahnih hi.. Ka antam tiak in rap chhe vek alawm mawle..Awi awi, in han tal bel hneh em em mai sia e. Ngahnge maw khalai laiah inkal le? Kawlbahra kha cho tha hle hle ula ni tur ania. Khalai kha nul atana hman tur chin ka ti ka ti alawm. Lo kal teh u, chaw fak ila haw ang u. In va han tlaktlai lo em e aw' Zotei nuin a rawn ti hlawih hlawih a. Kawlbahra cho tura min tih lai khan kalna tur chin min hrilhchiang hle nangin kan titi tui lutukin a sawi engmah kan hre zui tawh lo a. Kan awmna lai bawr chu tal bel hneh tak kan ni. 

Kawlbahra leh bal tlem leh maipawl lian vak lo pakhat ka phur haw ve a. Haw kawng tluanin zan lama kan Tv en tur kan sawi a. Nilai zan hi chuan Bangla channelah vai film a chhuak thina, dar 8 ah Chitrahar en ngei ngei kan duh thin bawka. Zan danga tlangvela in umkawi zawr zawr thin kha nilai zan leh zirtawp zan hi chuan kan reh diak zel. 

"Zari, in tel lo kengchhuak la, anih loh pawhin transformer oil" Zotei u mipa, u Hminga'n min ti a. Tawlhpahrit kan tawlh dawn tih hrilh hranpa ka ngai lo. Field sira phul awm thla zui maiah khua a that chuan tlaiah naupang kan tawlh luih luih zela, achang chuan tlangval pui pui te pawh an tawlh ve fo bawka. Tawlhpahrit atan hian chartin ban chen vela sei kan hmang tlangpuia, a hma lamah rahchhan tur thing kan kheng bura, a thutna tur atan thingzai phek hlai vak lo kan kilhbet bawka. Vawn tur awm lo ta chu phula kan han tawlh hian tihfuh loh chuan kan let thla hawl hawl zel a, pilh phengphung chang kan ngah viau nangin kan sim chuang lo. Tawlhchak thei nih kan duh thin avangin thingzai hnuaiah tel emaw transformer oil kan hnawih mawma, chak duh vet vet tak a ni. 

"Engin nge ka lo ken ang? " Ka tih chuan khaini bur ruak min pe a. "Hei hian lo keng rawh, vawiin tlai chu min daih thei mai ang. A hnawihna tur chu rizai kawr chhia ka dahthat kha a la awm" a ti thuai thuaia. Inthenawm reng leh a nau nena inkawmngeih tak kan nih avang hian u Hminga hian min duat em em maia, keipawhin ka ngaina ve bawk. A sava perhthlak sa leh thanga a awh te hi min pe fo thina. Ka u ve hliah hliah maia, kei aiin kum 6 vel zetin upa mah se kan infiamnaah lo tel ve chang a nei fo a,marble perh naah leh inpawhchhuah kan tihnaah te, kan invaibah naah te pawh a tel ve fo bawk. 

Ka pu hi pa invawng leh inchhungkhur mamawh pawh neih khawl duh chi anih avangin tel hi a tin in kan hung reng zela. Ka thiante leh u Hminga ngei pawhin a hriat avangin tawlhpahrit hnuaia hnawih atan min ruktir fo va, ka thian dangte pawhin inbailemchhuan changte hian min ruk chhuahtir ve fo bawk. 

School chawlh chhung chu tihtur ka nei lo thei em em maia. Huanah lah ka chhawr tlak loh bakah fu her tur pawhin ka puin hlawhfa a ruai thina. Fu her ni a ka kal ve pawhin hmawngsawi ka thiante tana lakbak ngaihtuah ka nei ngai lo. Dawrah lah nise tangkaina ka neih loh avangin ka kal ve zen zen lo va. Zotei erawh chu a nu hi nu taima tihtakah lo a nei zau thei em em maia. Buh seng tawh mah se Hmarcha lo tur leh vaihlo mal turin a hruaichhuak nitina, engemaw chang chuan ka zui ve thina, nitin zui thu awm hek lo le, u Ringi ka zui tam phah viau. 

Nikhat chu u Ringi nen an lo a thingphur turin kan kala, thlanmual kan pel chauh tihin kan veng pitar pakhat, che muang leh bengtha vak lo hian min rawn au a. U Ringi'n "Tlan ang" a ti ta thut mai. Achhan pawh hre loin baklengin a tlan chu ka um a, sihpui lui pan thlakna kawng chhuk em em maiah hmanhmawh lutukin kan tlanthlaa, sihpui lui hi lui te niin kan thlenthlak chuan hmanhmawh takin kan dai kai sawk sawka, a ral lehlam hnai teah an lo peng a lo awm a. Peng atang hian an ram a ni vek tawha, tlang lam pana tlanchhoh angaia,rahbi lah chu uluk vak lo a mau leh thingtuai hmanga dawhzawl chawp mai mai a ni a, chhuk zawnga kan tlan ang ngawt kha a ni ta lo. Kawngchho ulh lutuk kan chhuak fel chiah chu u Ringi a ding hlawl mai. 

"Ka hah lutuk" Thaw hlawp hlawp hian a ti a. "Engatinge kan tlan?" hah thaw hluam hluamin ka ti ve bawk. 

"Ooooo, Pi Chhawni kha kan tlansan mawle aw. Kan bula thingphurh ve a tum anih kha, loah kan kal dawn sia, thlai rah leh hmarcha vel ka nuin a awm ang ang lo turin min ti bawk si a, a lo kal ve chuan a hmuh apiang a lo vek dawn, a buaithlak alawm" a ti mawlh mawlha. A thawm awm leh awm loh ngaichang pahin kan ding dun vang vanga, tawng pawh kan tawng ring ngam lo va. Kan hah a dam deuh hnu thleng pawha thawm kan hriat tak loah chuan an lo lam panin muangchangin kan inzui ta hnak hnaka, kan ngaihtuah phak miah loh chu Pi Chhawni hi kum 70 tling lek lek tawh leh ke inseihleih deuh vanga kal bai seih seih a ni a. Khati taka hmanhmawha tlansan lo pawh khan min um phak dawn hauh lo tih hi a ni. 

Hmanhmawh lo takin thlairah leh hmarcha kan lova, maian leh behlawi changchawr te min zawnpuia, buh lakna hnu buh kung la ding fur kara la par an lawr hmaih a khat tawka var phoh phoh te chu kan en pah zela. Thlasik ni a sa vawl vawla, lengser dahthat tur leh purun a chawh rim inpawlh chek chek chu rimtui ka ti ngang mai. Ni sa viau mah se hmun thenkhat dam laiah chuan maimawm ril daiin a lo bawhhuh kan tawn til leh ar ar thin. 

Chaw tlem a fun chu maian changchawr leh thlai rah a bai pawlh nen tuiti takin kan ei duna, hmarcha tai kan seh pah bawka, nuam ka ti em em mai. Ni awmdan a en vang vang hnuah, "haw a hun tawh anih hi. Chawhnu her a ni tawh" a ti a. A pa thing lo dahkhawm sa kan em-ah kan thawn a, thing mai bakah thlai rah leh hmarcha vel kan lawh kha a emah a chhuang tel a, kei erawh chu em khat chiah lo min phurhtir a, rit ka ti ru nangin nep min tih ka hlauh em avangin ka sawi duh bik lo. 

An lo awmna atanga hla vak lo va kawngchhuk thla, mau leh thingtuai hmanga rahbi intuk awmna kan thlen chuan min tu emawin lei dawlna thingtuai ro tawh ho chu an lo pawtphawi chu niin, harsa takin kan kal thla tawk tawka, kan thilphurh a rih bakah khua a ro em avangin a phihrit em em maia. Kawngchhuk ulh lai kan kalchhuak tep tihin ka tawlhthlu ta nge nge a. Ka phur ka keuh vek bakah ka ke artui ka ti na tel lehnghal a. U Ringi'n atira min phurhtir kha kan dah then ta ngawt maia. Anih loh chuan ka kalpui hleithei tlat tawh lo. 

Kal lama hmanhmawh taka kan tlanthlakna sihpui kawng lah chu a chho em em maia. Tawite kan kal hnuah kan chawl zel a, darkar dawn hnuah kawngzal lai kan chhuak ta hram a. Kan chhuak chho chuan Pi Chhawni kan piaha lo ding kan va hmu a, "Enteh amah saw a ni ngei ngei ang rahbi dalna lo phawi tu kha" U Ringi'n a tih chuan i he loin keipawn anih ka ring ve hmiah maia. Anih leh nih loh pawh hre hauh si loin ka ngei nghal em em maia, amah vanga ka ke ruh pawh naah ka inngaifel nghal hmak mai. 

Kan nghahhlelh em em Christmas kan hmang zo va, kumthar pawh kan chuangkai leh ta. Kan khuaa awmthei deuh ten an intihhmuh mek angin keini unau pawh kan khua atanga minute 20 vel kal, khaw lian zawkah sap sikul lamah kan kal ve tawh dawna. Ka pu hian hetiang lam hi ho a tih viau rualin ka nuin a hmin ve ta tlat. Kumtir a school kan kal phat atangin kum danga kan school kal dan ang ngawt chuan kan kal thei ta lo va. Mahse, thla dawn hnuah pawh motor ka ruih nasat em avangin ka pi a manganga, ka nuin min kaltir zel tum lui viau mah se ka pi leh ka puin an rem ti tawh lo va. Kan khuaa middle school pakhat zawkah ka insawn fel ta a. Ka u erawh chu sap sikul lamah bawk a kal zawm ta zel. 

Pawl 7 zirlai zingah hmeichhe naupang lian fu fu an awm nawka. Insual an hratin mipa thenkhat pawhin an ngam hlawm lo va. Patil tih dawna ni si lo, pa angreng fu, ngaihzawng hre tak lawi si an ni hlawma. Pawlhniam lam hmeichhe hoin kan hlau thei viau maia. Chutihlaiin u Ringi an zingah a tel ve avangin kei leh Zotei tan chuan an hlauhawm nep deuha. Kan venga u Ringi ho zingah a duat ber te kan ni ve tlat atin ni. 

"Lalrinawm, engvangin nge ka nau i lo velh a? " Tharbawngi'n marble kan lo perh laih laih laiin a rawn ti vaka. Tharbawngi hi hmeichhe insualhrat zinga an hotu deuh ber a ni a. A nau mipa Sangthanga hi a aw a nem hlawia, hnial a hratin a dawih em em thung. A tawngtheih em avangin kan ngei thei hlawm viau a. A u avangin mipa tam zawkin an velh loh phah thin. 

"Amah Khan min hnek hmasa anih kha" Rinawma'n a tih chuan Tharbawngi'n a nam sawk mai. 

"A ti hmasa lovang che. Nang ve mai mai, I pa pawh hmeichhe dang um mai mai i nih hi, I zak na nge? " a ti ta sak saka. Rinawma zak hmel chu ka lo en renga, ka khawngaih ru em em mai. 

"Vawikhat pawh ka nau i lo vel leh anih chuan i chak lo vang. I nu pawh i duh leh hrilh rawh, ani ke bai kha ka hlau lo" a ti leh kher a. Rinawma engmah sawi ngam lo va kun chal chunga a ding leh Tharbawngi chu ka en tawn zak zaka. "Zirtirtu te hnena min report in awm vaih chuan ka hre leh vek dawn a, ka vel che u animai" Tih paha a rawn hawi kual chuan rang takin hnuai lam ka en vat. Velh nih chu ka chak hauh lo. 

Chawlhlawk zawh hnua kan pawla kan thut leh hnuah a rukin Rinawma ka va melh leh zauh thina, a nguai viau tih ka hre thiam kar. Tharbawngi kha keini aia pawl sang zawk leh Rinawma te tan phei chuan han khin ngam tur ni lo lutuk a ni a. Tharbawngi pu hi primary school no 2 kan tih maia head teacher a ni a. Sawrkar hnathawk dang an chhungkawng zingah an awm lo nangin an chhung an ruala, kan khua angah chuan an langsar angreng viau a. Rinawma te lah chu khawsak nuam zawk zawk lo leh a pain nupui dang a neih san, a nuin inhlawhfa chawpa a chawm ve hram hram a ni a. Khatiang taka hmuhsit a tawhna kha hrehawm a ti ve viauin ka ringa. Mahse,nidangah pawh midang tihduhdah a tuar fo tih kan school pumpuiin kan hai lo vek. Amahah dik lohna a nei pawh ni si lo hi chhaih nawmnah leh tihduhdah a tawk zing malh malh viau tlat a ni. 

School ban veleh Zotei te inah ka kal a, a khua a sik avangin school a kal lova.A mutna bul thutthleng seiah ka thu ve a. 

"Naktukah i dam tawh angem le? " ka tih chuan khuh kharh kharh chungin "ka hre lo le, ka la dam pawh ka ring lo. Vawiinah pawh ka khua a sik leh a" a ti a. Hmeichhe naupang harh angreng tak ka ni nangin Zotei bak hi kawmngeih bik ka neih loh avangin school a kal theih loh chuan nuam ka ti lo a. Damloh ve mai ka duh rilru a. 

"Eee, vawiinah Tharbawngi'n Rinawma velh a tuma, Sangthanga a lo vel atia. Tharbawngi sual zia chu, I pa pawh hmeichhe dang um ania, I nu kebai ka hlau lo te a ti asin" ka ti nghal mawlh mawlha. Zotei nu-in thingpuisen leh bal chhum min rawn hun hnaih sak chuan lawm deuh mai hian ka ban nghal chat. 

"Maw? A van sual, keichu Tharbawngi hi ka ngei tlat, a huai ropui si, a hmelchhe bawk si. Hmanni pawh khan kal pahin min nghawk vaka" a lo ti ve a. "Dik chiah, Rinawma chu ni ila ka puitlin hunah ka vel ngei ngei ang"ka ti bai bai. Miin Rinawma an tiduhdah viau mai mak kan tih zia leh kan khawngaih thu kan sawi dun barh barha. Tharbawngi te vanga kan school nawm loh thu kan sawi dun leha, Pu Thanga sairil tiang vuak nat zia thlengin kan sawi kaia. Pu Thanga hming kan sawi veleh home work tihtur ka ngah zia ka hre chhuaka. Chhiarkawp hi ka harsat em avangin dam loh daih mai ka chak ta em em mai. 

Zanah ka nuin ka lehkhazir min thutpui pahin meizial a ziala. Ka Patea thiante pahnih an lo lenga,kan in hi a awmna a laili bakah ka hriattheihtirh atangin inleng kan nei thei em em maia. Patea te indang tawh mah se a thiante hi chu an lo la leng deuh renga, ka nu leh ka pi hi mi kawm thiam deuh mai anni a. Zan rei tak tak thleng an titi thin a, an thilsawi ngaihnawm ti em em in ka lo ngaithla ve kar zel. 

An naupan laia khawsik an chak vanga purunsen an zakzeh thin thu an sawi chuan ka beng a verh ta zak maia. Atuk schoolah test tur kan neih avangin school kal loh ngei tumin mut dawnah purunsen ka la ru zal zala. Ka zekzeh ve ta than maia. Ka nu te pindanah la mu ve tho mah ila khum hrana mu ka nih avangin ka nuin engmah a hre lo. Khawsik ngei ngei tumin zankhuain purunsen nen ka mu a, zing ka harh veleh khawsik inring ranin ka indap nghala, vanduaithlak takin khawsik reng reng a lo awm lova, phur lo em em in school kal turin ka chhuak ta hnak hnaka, Zotei dam tawh se ka ti ngei mai. 

Hun a kal ve zela, first term exam hun a lo thlenga, zirtirtu ten study leave min han pe ve bawk mah se engmah tak tak kan zir chuang lo. Chhiarkawp kan exam hma zanah kan inah Zotei nen lehkha kan zir duna, tengtere tangrah tlawn nga vel lek, chhun lama kan lawh kan denga. Kan rin loh tak maiin kan thiannu pakhat chhiarkawp kan bula chawk ve turin a lo kal hlawl maia. Zotei nen kan tengtere den tlem tham angreng tak mai han pek ve kan hreh ta tlat maia. Kan pahnihin kan thiannu hmuh loh laiin kan hawp zawk zawk a, a tam lo bawka kan hawp zo thuai. Zan dar 10 vel thleng lehkha kan zir ho hnuah min hawsana, an haw hnu lawk atangin ka pum a na riai riaia, kan tengtere ei kha pum lamah a thawk chu lo niin, ka inthiar ta sek maia. Pum na bawk nen, Zan lo ni bawk si, hrehawm ka ti em em a, Kan thiannu ei ve hlaua kan ei zawh vek vangin Pathianin min hrem niin ka hriaa, Pathian hnenah ngaihdam dilin ka tawngtai nasa maia. Vawi 3 lai ka inthiar hnuah ka muhil thei ta hrama, zing a lo nih chuan zan lama ka tawngtaina kha chu ka hre leh tawh chuang lem lo. 

Zotei nen kan inhmuh veleh kan tengtere eiin min zut tih kan sawi ve ve a, kan nui dun tha mai. 

Exam kan zo fel deuh chiah tihin kan kohhranin rawngbawltu an ruai a. Kan kohhran kan hlim ngang mai. Pawl 5 lai kan ni ve tawh chungin naupangchhe awmin kan la awm mai maia. Kan aia u deuh te chu nulat an hre tan fur tawh. Kei hi a rei chi, thangduh tak ka ni a, Zotei hi fingfel fak chi mah ni se nulat a la hre tehchiam bik lo va, kan thianten ngaihzawng an sawi ruk sep sep tawh laiin chutiang lam kan la ngaihven teh vak lo. 

Karkhat camping an neih hnuah inrinni chhunah naupang lam lang camp an siam a, lut turin chawei khamah u Ringi te nen kan kal ta dal dal. 

"U Biaki leh rawngbawltu zinga mi kha an inngaizawng an tia sin. U Biaki hi chu a hmeltha bawka, mikhual hian an duh thei e" U Ringi'n a ti a. "Tu ber kha nge a? " Zotei'n a ti vat. U Ringi'n a sawi chuan rawngbawltu lo kal zinga hmeltha pawl tak anih thu kan sawi zui laih laiha, " Mahse maw, apa ten u Biaki hi chu a easy lutuka, tlangsum an tia sin" Zawi angreng taka a tih chuan Zotei nen makti takin kan inen he haw a. "Enge tlangsum chu? " ka ti ha mai. 

"Awi, Zari chu i a thei bik e. Chungte chu hriat ngei ngei tur alawm" min melh khai khai chungin a ti a. "Nia, sum te chu i hre ve lo em ni? I a thei em mai. Hei, thil denna sum hi i hria em? " Zotei'n a lo ti ve vat. "Hria e" Tih pahin ka bu nghat nghata, u Ringi'n "tuman khatianga an sawi tih kha sawichhuak miah suh u. Anih loh chuan a pawi viau ang" a ti a.  Eng nge a pawi viauna tur pawh hre chuang loin ka bu nghat nghata, midang pawn sawi loh an intiam tliar tliar bawk. 

Chawhma lamah team ho zinga pakhatin Pathian thu min hrilh a, nu leh pa thuawih lo chu setana pawl tih te, thiante rel ching leh insual hrat chu vanram kai lo tur leh mi hmuhsit loh tur anih thu te a sawia. 

"Nakinah chuan Christiante tihduhdahna a lo la thleng dawna, Blade lianpui an dah anga, tah chuan an tawlhtir dawn che u ania. A hnuaiah chingal tui chawhtawlh lianpuiah an daha, tah chuan in tawlh thla zel ang. A na dawn em em maia, mahse Pathian phatsan chuang loh tur a ni. Indopui pathumna pawh a lo thleng tep tawha, bihrukna tur pawh a awm dawn lo va. Chuvangin Pathian hi rin tur a ni. Khawvel pawh a tawp tep tawha, in pianthar loh chuan meidilah in tla ang. Chatuanin meidilah in awm dawna. Chatuan rei zia chu sawi chi a ni lo. Kum 1000 ral hnuah chatuan a intan dawn chauh ania. Sawmna kan siam anga, inhlan thei lo chu meidilah intla ang" a ti piap piap maia. Khawvel tawp hun hnaih tawh zia leh inhlan theih loh pawi zia a sawi nasa bawk nen kan hlau em em maia. Sawmna a siam veleh rang takin kan inhlan ta vek a,kal lama mi kan rel nasat zia leh u Ringi'n velh tur ala hual te kha ka rilruah a lo langa, u Ringi ka va en chuan a lo inhlan fuh bawk aniang, a mittui a lo hru mek. 

Tawngtai rualna hun kan hmang a, chham tur hre tam hek lo,ka tawngtai zo thuaia. Ka bul maia Zotei tawngtai ka ngaithla ru kara, " Aw Lalpa, hun rei tak ka lo vahbosan tawh che a.." an ti phei chu ka lo ngaisang em em maia. Keiin chham tur mang ka hriat loh laiin ani erawh chuan khawvela a vahbo rei tawh zia thui taka chhamin a tawngtai a, thiam hi ka ti em em mai. Kan tawngtai zawhah kan vaiin min lamtira,thianho a inkhualtelem naah pawh khuang rema lam hleithei lo ka ni a, a tak takah pawh ka lam rem thei reng reng lo. Mahse kan vaiin kan titak em a tuman min nuih bik lo. Kan lam kual zak zak hnuah u Ringi'n taksa chetna a chang ta tlat maia. Zotei nen kan buaipui a, lam pawh kan lam tha ve hman ta mang lo. 

Dar 3 velah kan banga, haw kawngah ka rilru a awm reng ka sawichhuak ta nge nge. "U Ring, engtin nge Hmingmawii te kha kan tih ang? " ka ti dak daka, "Chutiang sawi suh, kan piangthar tawha, keichu insual ka duh tawh dawn lo hrim hrim. Ka lo sual thei em a, tunah chuan ka pianthar tawh kha, khawvel lamah ka tlan tawh dawn lo, enmah u la, pianthar chuan khawvel te hi a thar vek alawm. Thar inti ve lo em ni? " a ti duaha. Kan bul vel chu ka'n enkuala, a danglamna engmah ka hre lo. Mahse, midang zawng chuan khawvel an hmuh thar thu leh an mahni pawh an zang huai tih an sawi ta tliar tliar mai si a. Engmah hmu thar in keimah ti deuh huai ve lo mah ila, an mahni ang chuan ka awm thu ka sawi ve ta ngawt mai. 

Camping chhawng hnih chauh tur kha kan hlim tak em avangin an siam belh ta zel maia. Kan veng chhung chauh ni lo, kan khuaa veng dang dang atangin an rawn lut ruih ruiha, keini thianho pawh kan la piangthar tha ta zel maia. School chawlh hmang zo tawh mah ila lehkhazir lam kan rilruah a awm lo. Camping naa thing tuahtur phurh leh tuichawi vel bak kan ngaihtuah thei lo va, u Ringi'n vanram kan kai dawn chian zia leh tui baltin khat kan chawi apiangin kan lallukhumah lunghlu an dahbelh zel dawn tih a sawi ngun bawk si a, lallukhuma lunghlu tlem bik nih hlauin tlai tin school ban veleh tuichawi turin kan tlanliam lawng lawng zel maia. Ka piin tul ti loin min au lawm lawm thin mah se ka chawi lo phal teuh lo. Fur intan chho tawh mah se kum dang angin ruahtui tla a la tam lo va. In lama hmantur chawi vak ngai lo mah ila camping naah erawh chawi angai reng thung.

"Ku Lalsanga kha vawiinah a khua a sik thut a, a kaih vak bawk a, a nuin a thi maithei atia. A thih chuan a vannei ngawt ang" Inkhawm tura kan kal laiin Zotei'n a ti sar sara. 

"Ehe, a va thi hma awm, vawiinah chauh a khua a sik te chuan a mak awm. Mahse, camp atanga chhuak chiah ania, thilsual a la ti leh hman lo vanga, a thih chuan vanram a kai ngei dawn sia. A tihchi dawn e" Ka ti ve nghal vata. U Ringi lo kal tawh leh tawh loh enin an in lam ka thlek pah dak daka. "Kalsan daih ang hmiang, tlarhma kan chang lo mai ang" Ka tih chuan rang fe hian, "a tihchi loh vang. A thinrim chuan a buaithlak mai mai dawn a" a ti vat. U Ringi hi an unau zinga upa ber niin a nu hi a hrisel na a tha vak lo va. Kumin chho chu inchhungah tihtur a ngah thei viau a, kalna tur kan neih chuan kan nghak deuh ngei ngei. Kei, mi nghah veng veng thei lo leh inchhunga mawhphurhna nei lo,hman em em bawk si hian ka nghak zo thin lo. 

"Zarzokim, in la kal dawn na nge? " Roenga'n a rawn ti a, amah ang rual mipa naupang dangin an rawn zui hal hal. "U Ringi kan la nghak, khati khan min ko lawl lawl ziah suh" ka ti hlak hlak. "I hming anih kha Zarzokim" a ti leh khera, ka bula lung lian vak lo chhara ka kun chiah chu khek vak vak chungin min tlansan a, vawm phak inring chiah lo chungin ka vawm zui a, tlan hnuhnung ber Rinawma ka va vawm fuha, a lu tuai vut vut chungin a rawn hawi leta, kuttum min rawn hmuh chuan ka hmuh let ve nghal zat. 

Hun a kal zela, tunah chuan Favang hun liamin thlasik kan chuangkai leh ta reng mai. Tlemin kei leh Zotei pawn tleirawl lam rilru kan pu ve tan tawha, mipa naupang ho nena kan Inkawm chhoh Dan pawh a dang ve ta tial tial. Chutihrualin kan thiante anga ngaihzawng leh star ruk tihvel kan la buaipui ta chuang lo a. Kan naupanchhiatna rilru kan paih ve tan tihmai chauh a ni. 

"Zanah inkhawm ila, ka nuin thu a sawi dawna" Zotei'n a ti a. "Ka hre lo le. Exam a hnai tawh sia, lehkhazir ka ngai maithei a" hah thaw hlap hlap chungin ka ti a. Tumbu lak tumin a kung ka sat pah charh charha. Kan kohhran kan hlim em em kha kum em la liam lo mah se engmah hlim thawm a awm leh tawh lo va. Kan thianho pawh kan piangthar leh tawh hek lo. 

"Inrinni zan inkhawm chu tawngtairual zel angaia. Pu Tawna a tawngtai rei thei si, a sawi ngai a sawi reng zela, ka ning ania aw" a ti vang vanga. "Dik chiah mai, a tawp ber a tawngtai a tum ziah aniang. Keichu ka muthlu hman zel" ka ti ve bawka. Ani pawn a lo muhil thin tih sawi ve bawkin tawngtairual kan nin theih zia kan sawi zui ta chiam. 

Faifuk ri kan hriat chuan kan hawi phawk dun hraa, rei loteah Rinawma a lo lang hlawl mai. "Eng nge in tih a? " a rawn ti nghal he haw a. "Tumbu kan khawrha, khawnge i kal a? " ka lo ti ve vat. "Sava veh pahin tawlailir ke tur put ka tum a. In khawrh hnem tawh em? Min lo zui ula ka lo khawrhpui ang che u" a ti nghal zung zunga. Amah hi Zotei te nen an inruala, a pa-in nupui dang a neih hma atang tawh khan a pa hian a chhawr hriam em em a, hnathawh kawngah chuan rualpui te khum zak chi a ni a. Mi fak pawh a hlawm em em. 

"Thiani, zui ve ila. Kan la hmu tlem sia" Zotei'n a lo ti vat. 

A kalnaah kan zui ve ta a. Reiloteah kan duhkhawp zan min khawrhpui ta mai a. Fartuah kung tawlailir ke atana a kih chuan kan theih ang angin kan lo pui ve a. Tlai dar 3 velah kan inzui haw ta tham tham.

Rinawma an in a a pen hnuah Zotei nen kan inzui hnak hnaka, "Enteh, Rinawma hi a fel e tiraw. Hnathawh pawh kha a fel ka ti. Lehkha pawh a thiam bawk sia" a ti sar sara. "Nia, achang hian a pa kha a ngei ve thei ngawt ang tiraw? " ka ti ve a. "Ngei awm teh e. Keichu ni ila ka pa pawh ka ti duh tawh lo vang. A nu ke bai mah se midang han neihsan kher chu a sual ve em alawm" a tih leh chuan pawmpui takin ka bu nghat nghata. A sawi ang tak takin Rinawma hi a fel bakah lehkha a thiam thei em em a. Mahse, an chhungkaw khawsak harsa tak leh a pa in nupui dang a lo nei lehzel bawk nen mi hmuhsit a hlawh deuh tlat a. A nu pa te thlazar hnuaiah an ei ve tawk tawk a ni bera. An dinhmun hetiang anih avangin amah pawh hi a inkiltawih viau mai bawka.Mahse, keini ang la naupang ve bawk hi chuan a inkiltawih tih pawh kan hre thiam phak ve tak tak chuang lo. 

In ka thlen chuan ka thil hawn choka chhuatah ka dah tawpa, thutthlengah ka mu nghal zan zan. Ka piin ka thil hawn  phawrh pahin, "eeee, ka rinai tak chuan i va lo hawn hnem ve. I zuk tal hah ve mai mai dawn emaw tih laiin hei i rawn hawn teuh alawm. Kan chhum ange, I puin a duh alawm" a ti bawrh bawrha. 

"Chemi, tho la va inbual rawh, ni a rei tawh lo va, ni a tlak chuan a vawt vur zel mai si a" a ti leh a. Min tur min tur hnuah peih lo takin inbual turin bualinah ka lut a, ka inbual zawh veleh meilum aiin ka thu a, thingpui ka in bawka. Ka pi eirawngbawla buai buai chu puih tumna pawh ka nei chuang lo. 

Chawlhni chawhma inkhawm tura kan kal laiin U Ringi'n "Zari, vawiin chu in dilah cheng ila, I puin a phal angem? " a ti a. "Ka hre lo le. Ka u te chu chawlhni hmasa pawh khan an chenga. 

Mahse, khua a vawt tawh e" ka ti a. "Chhunah te chuan ni a sa alawm.Cheng ang u aw. Roenga te sawm ve ila" a ti zauha. Roenga nen hian an induh ve deuh niin Zotei'n a sawia. Chutia Roenga a sawi takah chuan Zotei nen kan inmelh vat. 

"An peih leh peih loh animai alawm. Inkhawm banah a pu ka dil dawn nia" tha takin ka ti a. Kan kawmthlang lawkah dil kan nei a. Huan ruam rai laia awm anih avangin ni a sa rei ngai lo va. Kan tet deuh lai atang tawhin kan cheng nasa a, kan veng naupang zingah cheng lo an awm kher lovang tihtur a ni. Sangha ka puin dah ve bawk mah se kan cheng luih luih zel tho a. A hnuah phei chuan sangha dahna tur bik dil dang a siam ta ngawt a. Keini lawmah a tla a, school chawlh lai phei chuan kan cheng lui lui zel. 

Inkhawm ban veleh ka pu hnenah kan thian ho a dil a chen ka dil a, ka puin min chhan hma hmain ka nuin "a tul lo, chawlhni lehnghal, awm mai mai rawh u" a lo ti vin thak. Mahse, ka puin phal loh thu a sawi ve loh avangin ka nu lo vin thak thak pawh chu ka ngaipawimawh lo. Pi leh pu duat rawn, dil apiang nei mai thin leh tih phalsak zel ka nih avangin ka nu pawh hi a beidawng thin viau ta ve ang. 

"Zuk cheng rawh u. Fimkhur ula" Ka puin a tih takah chuan phur em emin huanah kan tlan thlaa. Kan au thla chel chul maia. Mahse ka u te thianho lo awm kan hmuh takah chuan kan phur lutukna a reh lehnghal chu animai. Keini aia u zawk annih avang leh a thiante zingah insual tura mi chotuah ching an awm avangin an awm ve chuan nuam kan ti vak ngai lo. 

Tui kan cheng laih laiha, mipa thenkhat chimawm zualin kan kekawr min pawhthlaksak tumin min um a, kan ri luai luai maia. Tuihleuh thiam lo ho chu a thuk lo laia awmin hleuh thiam erawh chu a thuk laiah kan hleuh kuala, achang leh kan inhleuh siaka, tumah inngaihsak loin kan ri le lu a ni ber. 

"Ehe, khi an insual ania" Ka thawmhnaw ro ka hak sat sat laiin Zotei'n a ti a. Kawr pawh ha tha hman loin an awmkhawmna lamah kan tlanchho a. Ka u te thianho leh naupang dangin an lo bial laih laih chu tu nge annih hmuh tumin ka keu sawt sawta. Rinawma leh kan veng naupang nghal ber mai, Thangtawia lo inmelh ran mai chu ka hmu ta. 

"Inmelh reng lo khan inhnek ta che u. In va pa lo ve, Mithun chu nise a ri no chak tawh ang. Tu nge Mithun ni zawk dawn? " ka u thianpa Lalnghaka'n a ti zut zuta. 

Thangtawia'n hnek tuma a bawh rualin hmeichhe ho kan te diala, a tum ang ngawt chuan a hnek thei ta lo. An inbawhbeh zak zak hnuah Rinawma chan a tha ta a, thutbet chungin a hnek buan buana, ka u ten an thelh ta vat. Rinawma nem sawn deuh sawk pahin Lalnghaka'n a melh ram rama. Thangtawia a kaitho a, a kawra hnahthel ro benfaisak pah hian, "I va nep ve a, buhbai bak hmeh nei ngai lo, tha pawh nei lo tur i hneh lo ania. Tha deuha train i ngai a ni" a ti a. Rang takin Rinawma ka en thuaia, Lalnghaka hmuhsitna tawngkam vanga a rilru na hmel chu ka hmu chiang ngang mai.